Виликай къвезмай 2022-йисан январдиз Азербайжандин лезги чIалал акъатзавай республикадин газет тир «Самурдин» 30 йис тамам жезва. Им акI лагьай чIал я хьи, чи уьлкведин лезги хизанри, дидед чIалал дамахзавай чи ватанэгьлийри 30 йис я лезги чIалан верцIи дад, адан мили гьава и газетдин куьмекдалди чпин руьгьдиз кужумиз. Им чи халкьдин уьмуьрда чIехи вакъиа, квахь тийидай тарих я.

    30 йис инлай вилик – 1992-йисуз Азербайжандин халкьарин уьмуьрда кьетIен вакъиа кьиле фенай. Гьа йисуз Азербайжандин Президентди Азербайжан Республикада яшамиш жезвай кьадардиз тIимил халкьарин  ихтиярар  хуьн, чIалар ва медениятар вилик тухун патал гьукуматдин патай такьатар чара авунин гьакъиндай указ кьабулнай. Указда милли чIалар хуьн, вилик тухун патал гьукуматдин вилик эцигнавай месэлайрикай сад милли меркезриз ва абурун газетриз пулунин такьатар чара авун тирди кьилди къалурнавай. Лезги, талиш, куьрд ва маса чIаларал газетар чап авун патал къулай шартIар арадиз гъун халкьдин рикIяй хьанай. 

    Гьа йисуз Фейруз Беделован редакторвилелди «Самур» газет акъатун лезги халкьдин сувариз элкъвенай. Чи вилик-кьилик квай ксари газет хуьн патал чпин гъиляй къведай куьмекар авунай. 8 вацран къене  газетдин  24 нумра акъатнай. Гуьгъуьнлай газетдин редакторвиле искусстводин илимрин доктор Нуреддин Гьабибов тайинарнай. Ада газетдин 21 нумра акъуднай.

    1997-йисан 1-октябрдилай Седакъет Керимова «Самурдив»  редактор хьиз, Муьзеффер Меликмамедов редактордин заместитель хьиз газет акъудиз эгечlнай. Алатай 24 йисан къене абуру газетдин 300-елай виниз нумраяр акъудна. Газетдин чинра лезги, азербайжан, урус чIаларалди  60-далай гзаф рубрикаяр  кардик кутуна. «Самурдин» гафарган»,  «Самурдин» мектеб», «Тарихдин геле аваз», «Квез чидани?», «Самурдин» мугьманар», «Чи хуьрер»,  «Диде гьарай, чIал гьарай», «Чи сейлибур», «Лезги чlалакай веревирдер», «Инсанар, уьмуьрар», «Редактордин гаф», «Машгьур лезгийрикай чаз вуч чизвач?», «Лезгияр вирина» ва маса рубрикайрик кваз гайи макъалаяр кIелдайбуру гзаф  марагълудаказ кIелзава.

    2000-йисуз «Самурдин» 100 лагьай нумра акъатайла редакциядин коллективди ва вишералди кIелзавайбуру  и кар Бакудин Р.Бегьбудован тlварунихъ галай Манидин Театрда гегьеншдиз къейд авунай. Мярекатда Азербайжан Республикадин милли сиясатдин месэлайрин советник Гьидаят Оружова иштиракнай ва ада газетдиз чIехи тир къимет ганай. Азербайжандин ва Дагъустандин гьукуматдин органрин векилри, машгьур алимри ва журналистри, гзаф газетринни журналрин редакторри, цIудралди къецепатан уьлквейрин кlелзавайбуру коллектив тебрикнай.

    Коллективди 2012-йисан 18-мартдиз Бакудин Музыкадин Академиядин чIехи залда «Самурдин» 20 йисан юбилей гзаф гурлудаказ къейднай.  

    Алатай йисара газетди икьван гагьди малум тушир чи тарихар, цIудралди къагьриманар, шаирар, алимар, сейли ксар винел акъудна. Ада гьакIни чIехи тешкилатчивилин роль къугъвана. ЧIалан месэлайриз, фольклордиз, харусенятдиз, халкьдин адетриз  талукь мярекатар, нянияр тухвана.

    30 йис я газетди  датIана хайи чIал хуьн ва вилик тухун патал женг чIугваз. КIелдайбуру гьахълу яз адаз чIалан женгчи лугьузва. Ада халкьдин гегьенш къатари рикIелай ракъурнавай вишералди чи дегь гафар арадиз хкана халкьдив агакьар хъувуна. Газетдин чинра цIудралди цIийи гафар арадиз атана ва гила абурукай чIалан пешекарри, кхьирагри менфят къачузва. «Самур» газетдин коллектив датIана лезги чIал вилик тухуз алахъзава. Газетдин «Самурдин мектеб» чиникай Азербайжандин лезгияр сигъдаказ яшамиш жезвай районрин юкьван мектебда гегьеншдаказ менфят къачузва.

    РикI ахъайдай кар ам я хьи, газетдин сайт кардик кутурдалай  кьулухъ «Самур» дуьньядин лезгийрин газетдиз элкъвенва. Алай вахтунда ам Дагъустанда, Россияда, Эстонияда, Белорусияда, Къиргъизистанда, Къазахстанда, Уьзбекистанда, Украинада, Туьркияда, Германияда, Швейцарияда, Америкадин Садхьанвай Штатра, са гафуналди, 24 къецепатан уьлкведа кIелзава.

    Гьайиф хьи, вичихъ ихьтин агалкьунар авай газетдиз 1997-йисалай гьукуматди  пулунин куьмекар гузвач. Чапдин ва арендадин харжияр хкаж хьун себеб яз са шумуд йис я газет вацра садра акъатиз. Республикадин грантдин тешкилатри икьван гагьди садра хьайитIани «Самур» газетдиз пул чара авунвач. Тек са редактордин харжидалди ва кIелдайбурун таъсибдалди акъатзавай газетдин проблемаяр лагьайтIа, «Самурдал» рикI алай кьвед-пуд  касдин куьлуь-шуьлуь куьмекралди гьял авун мумкин туш. ЧIалахъ жез кIандай хьи, республикадин талукь тешкилатар и  месэладив рикI алаз эгечIда, милли чIаларал акъатзавай газетрин проблемаяр гьял авун патал галайвал ийида.

    Чун – четинвилери лигимарнавай, уьмуьрдин гзаф  йисар лезги газет акъудуниз серф авунвай газетдин коллектив гележегдик чIехи умудар кутуна са шумуд вацралай кьиле фена кIанзавай, вичел чи кьулан вацIун – Самурдин тIвар алай хайи газетдин юбилейдиз гьазур жезва. Чаз гуж гузвайди лагьайтIа, чи кIелдайбурун руьгь кутадай гафар я. «Самур» акъвазармир, ам чи халкьдин руьгьдин эменни я, ам чаз гзафни-гзаф герек я, лугьузва абуру.

 

«Самур»