Вичин суракьар вири дуьньядиз чкIанвай, чи меденият, ацукьун-къарагъун, адетар кIанивилелди теблигъзавай “Сувар” Лезги Манийринни Кьуьлерин Ансамбль къе вири халкьдин рикI алай пешекар коллектив я. Ам 1996-йисуз Седакъет Керимовади Бакуда  арадал гъана.

     Лезги халкьдин маниярни кьуьлер халкьдив агакьарун вичин вилик макьсад эцигай, 1997-йисуз Бакудин Жегьил Тамашачийрин Театрда вичин сад лагьай концерт гайи “Сувар” ансамблдихъ Тофик Мамедов, Гьуьсейн Муьслуьмов, Рамазан Загьиров, Алимурад Ярагьмедов, Фаина Рзаева хьтин макьамчияр, Руслан Пирвердиев, Агьмед Къурбанов, Магьире Ширинова, Дилбер Агъаева, Лейла Жанмирзеева хьтин маничияр авай. Гуьгъуьнлай ансамблдик цIийи къуватар экечIна. Решад Ибрагьимов, Роза Гьажимурадова, Жемиле Залова, Жавагьир Абдулова ва Эльвина Гьейдарова хьтин маничийрин, Заур Мусаев, Афгъан Жамалуддинов хьтин  макьамчийрин алакьунар себеб яз «Суварин» пешекарвал хкаж хьана, ам шегьредиз акъатна. 

     Ансамблдин репертуарда сифте йикъалай лезгийрин къадим манийрини кьуьлери кьетIен чка кьуна. ЦIудралди халкьдин  манийрив цIийикIа эгечIна, абур пешекарвилелди туьхкIуьрай ансамблдин алахъунар себеб яз къе “Шарвилидин мехъер”, “Шарвилидин сусан тариф”, “Кай дилбер”, “Лезгид руш”, “Пейкер баха”, “Перизада”, “Даллай”, “Суна чан”, “Загъадурзагъа”, “Адахлу”, “Магьи дилбер чан”, “Суваллай яр”, “Шагьсенем”, “Дагълар”, “Хъипи пешер авадариз”, “Ширин-ширин”, «Рушан рикIе мурад ава»  хьтин халкьдин манияр мецера гьатнава. С.Керимовади вичи тесниф авур вишдалай гзаф манидалди ансамблдин нуфуз хкажна. Адан “Лезгинкадал илига”, “Зи хайи эл”, “Шамилан дагъ”, “Асса”, “КцIар”, “Къведа жал?”, “Шагь дагъдин цуьк”, “КIани яр”, “Баде”, «Дидедин чIал», «Чан дидедин»,  «Яргунат», «Дагъвияр», «Мехъер», «Зи халкьдикай мани», «Гум, гум», «Ватандин чил» хьтин манияр иллаки сейли я. Гила лезги ме­хъерар, шад межлисар, мярекатар абур галачиз кьиле физвач.

2004-йисуз С.Керимовади сифте яз Бакуда “Сувар” тIвар алаз кьуьлерин мектеб кардик кутуна ва хореограф Зейнал Жигерхановахъ галаз санал вишералди жегьилар, аялар анив агудна, абурукай кьуьлерунин коллектив туькIуьрна. Гьа чIавалай “Сувар” манийринни кьуьлерин ансамбль хьиз халкьдин рикI алай коллективдиз элкъвена. 2006-йисуз Азербайжандин Гьукуматдин Операдинни Балетдин Театрда кьиле фейи, ансамблдин 10 йисан юбилейдиз талукьарай концертда 50-дав агакьна маничийрини кьуьлдайбуру чпин алакьунар къалурна. Алай вахтунда “Сувар” Бакудин зурба кьуьлерин мектебдиз элкъвенва. РикI ахъайдай кар ам я хьи, “Сувар” ансамблди лезгийрин дегь чIаварин кьуьлерин бинедаллаз цIийибур туькIуьрзава, халкьдин манийрихъ цIийи дад кутазва.

Ансамблди Москвадин Кремлдин чIехи имаратда, Миллетрин КIвале, Санкт-Петербург, Ярославль ва маса шегьерра концертар гана. Туьркиядин TRT каналдин теклифдалди 2009-йисуз и уьлкведа хьайи коллективдикай гьа каналди са сятдин фильм чIугуна къалурна. 2011-йисуз ансамблди Анкара шегьерда кьиле фейи Анадолу фольк­лордин фестивалда иштиракна, 100 агъзур кас кIват хьанвай чIехи майдандиз Къафкъаздин руьгь гъана. 

     Ансамблди 20 йисан къене чIехи агалкьунар къазанмишна. Ам са шумуд фестивалдин лауреат я. Манийрин 5 альбом ва “Зи хайи эл” тIвар алаз Азербайжандин лезгийрикай ихтилатзавай кьве фильм арадал гъанва. Гьарма сад кьве сятдинди тир и фильмра лезгийрин ацукьун-къарагъуникай, халкьдин адетрикай, медениятдикай ва макьамрикай ихтилатзава. Ансамблдиз «Халкьдин коллектив» тIвар ганва.

     Къе адахъ вичин манийрин, кьуьлерин ва хордин мектебар ава. Ансамблдихъ чпихъ алакьунар авай жегьилар винел акъуддай алакьунар ава. Гьа­виляй ам вишералди жегьилрин рикI алай хизандиз элкъвенва. Гзафбур паталди «Сувар» мектеб я: дуствилин, мердвилин, ватанпересвилин мектеб.

     Ваз 20 йисан юбилей мубаракрай, «Сувар»!