Са береда жуввал, лезгивал хуьн чи ивида авай. Чи лезгивал, чи кьегьалвал маса халкьаризни чешне тир. Мердвал, михьивал, дуьзвал, хайи хуьрелни хайи халкьдал рикI алаз кIвалахун, хайи чил вилин нинияр хьиз хуьн тир чи къаст. Ингье девирар дегиш хьунивай чи къилихарни дегиш жезва. ЧIур жезва лезги къилихар. Чи хуьрерин гьалар акурла рикI тIар жезва, кичI гьатзава чанда. ИкI фейитIа, гьикI хьурай чи эхирар? Гьиниз вил ве­гьейтIани, эрекь хъвазвайбур, къумар къугъвазвайбур, наркотикадихъ ялзавайбур югъ-къандавай пара жез аквада ваз. 

      Садбуру чилер маса гуз машинар къачузва. Абур кукIвар хьайила, гъилер чуькьуьзва. Чи бубайри «кIвалер маса гана чил къачу» лагьай гафар гзафбурун рикIелни аламач. Чил берекат, халкьдин къуватни къудрат тушни бес? Чил маса гун усалвал я, жуван тIвар квадарун я. Чил маса гайида чIални маса гуда, халкьни. Чил маса гана кIарарай акъатай, вичин чилел масадаз лукIвал авур, эхирни кьил къакъудна къецепатан уьлквейриз фейи гьикьван жегьилар чида заз. Хайи хуьр, паб-аял туна физвайбурун чIехи паяр кьватийра аваз хкизва ватандиз. Жечни санизни тефена, хайи чилел кьару хьайитIа, четинвилерикай кичIе тахьана кIвалахайтIа, жуван хизандинни хуьруьн къайгъу чIугуртIа?

      Зи рикIел юкьван виш йисарин са лезги адет хквезва. Гьар са хуьруьз вичин аваг ва аваган авай. Аваг кимел жемятди хкягъай чIехидаз лугьудай. Аваган чIехида агьалийрихъ галаз меслятдай чка тир. Хуьруьн гьар са месэла инал гьялдай. Агъсакъалрин гаф виридаз къанун тир. Аваган гьакIни жегьилриз тербия гудай мектеб я лугьудай. И мектебди гьар са касдиз хайи чил, хайи чIал, лезгивал кIанардай. Намусдинни гъейратдин ким тир аваган. Гьар са кас жуввал хуьз мажбурдай ада. Гьайиф хьи, къе чи аваганрихъ, кимерихъ виликан къуват амач. Хуьруьз аявал ийидай акьуллу, камаллу кьуьзек­рин гъиляй акъатнава абур. Къе кимерал къумар къугъвазва, эрекь хъвазва. Бес ихьтин хуьруьк берекат, гьуьрмет женни? Жечни виликдан хьиз ким абурдал хкайтIа, акьуллу ксар хкяна анал хуьруьн месэлайрикай, ам вилик тухуникай вере­- вирдер авуртIа? Заз чиз, чи хуьрера камаллу ксар мадни авачиз туш. Абур вилик акатайтIа, халкьдин къайгъуйрик гелкъвейтIа, чи гзаф месэлаярни гьял тахьана амукьич. 

      Мад са месэладикай лугьуз кIанзава. И мукьвара са кIвализ илифнай зун. КIвалин иесияр жуваз чизвайбур тир. Ацукьна ихтилатзавай чIавуз абурун аяларни мектебдай хтана. Вучиз ятIани дидени буба аялрихъ галаз хайи чIалал ваъ, маса чIалал рахазвай. «Я свас, - лагьана за аялрин дидедиз, - куьн лезгидалди вучиз рахаз­вач?» Ада кIанз-такIанз жаваб гана: «Завай абуруз лезги чIал чириз хьанач». «Я бала, - лагьана за, - лезги хуьре яшамиш жез лезгидалди рахан тийин вуч лагьай чIал я? Чна адаз дидед чIал лу­гьузва эхир. Вун диде я, вуна абуруз жуван чIал чир тавуна патан чIал гьикI чирзава? Маса чIалар чир хьун хъсан кар я. Амма кIвенкIве жуван дидед чIал чирна кIанзава».

      И вакъиадилай гуьгъуьниз зун са фикирдал атана: дидейри кваз такьуртIа, абуру чпин аялриз лезги чIал чир тавуртIа, чавай хайи чIал хуьз жедач. Лезгидал рахазвайбурун кьадар шегьерра хьиз, хуьрерани къвердавай тIимил жеда, халкь арадай акъатда. Алай девирда хизанда дишегьлидин роль хкажун виридалайни кар алай месэла я. Чи дишегьлияр хизанда гьукум гвайбур хьайитIа, эрекь хъвазвайбурун, къумар къугъвазвайбурун кьадарни тIимил жеда. Чи аяларни жегьилар лезгидалди рахада, хайи чIал квахьдач. Чи дидейри, вахари и месэладикай фагьум авуна кIанзава.

      Жуввал хуьн патал чна чи адетарни хвена кIанзава. Хъсан адетар лагьайтIа, чахъ гзаф ава. Виликдай вахтара маса халкьарин векилар мугьман атайла абур чи ацукьун-къарагъунал, рафтарвилерал, мугьманпересвилел, чи пекерал, халичайрал, сумаграл гьейран жедай. Къвердавай чи кIвалерай ихьтин лишанарни квахьзава. Хуьруьн кIвалер шегьердин саягъда рестеда твазва. Мехъерар шегьердин саягъда тухузва. Девир вилик физва, кьулухъ амукьна кIандач лугьузва. Гьахълу гаф я, амма жуван лезгивилин лишанарни хвена кIанзава эхир. Жуввал хуьн гьар са халкьдин буржи я. Ам хвейи халкьдин 

уьмуьрни яргъи жеда.